Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej

Nominacja za upamiętnianie złożonej historii regionu o niezwykle trudnym i bolesnym dziedzictwie. Za przypominanie o pomocy, jaką jego mieszkańcy nieśli – często z narażeniem życia – więźniom obozu Auschwitz. Za działalność popularyzatorsko-naukową, edukacyjną, wydawniczą i wystawienniczą. Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej skupia się na przybliżaniu społecznościom lokalnym i międzynarodowym historii Oświęcimia, który – poza swoją tragiczną przeszłością – stanowi też ważny ośrodek życia społecznego i kulturalnego.

W ciągu ostatnich lat muzeum znacząco rozszerzyło swoją ofertę edukacyjną: prowadzi liczne lekcje muzealne, wykłady, warsztaty i projekty skierowane zarówno do młodzieży szkolnej, jak i dorosłych. Przykładowo w minione wakacje dzieci mogły skorzystać z bezpłatnych zajęć, a z okazji 84. rocznicy pierwszego transportu polskich więźniów politycznych do obozu Auschwitz odbył się koncert zespołu Besides, którego muzyka nawiązuje do historii regionu. Z kolei przed Dniem Babci i Dziadka maluchy w wieku przedszkolnym i z klas 1–3 uczestniczyły w warsztatach „Babcia i Dziadek też kiedyś byli dziećmi”, w czasie których poznały historie Bronisława Jacka Stupki i jego pluszowego misia oraz Jadwigi Momot i jej lalki.

Jednym z flagowych projektów Muzeum jest cykl „Spotkajmy się z historią”, w ramach którego prelegenci prezentują sylwetki ważnych dla regionu osób. Raporty i filmy ze spotkań można znaleźć na stronie internetowej Muzeum. Tam też umieszczane są materiały edukacyjne do wykorzystania w szkołach i instytucjach czy quizy wiedzy o bohaterach. Z kolei wokół budynku instytucji powstała Ścieżka Superbohaterów – miejsce relaksu, ale i refleksji.

W marcu 2024 ruszył pilotażowy projekt „Akademia Młodych Entuzjastów Historii”, który ma na celu wzbudzić wśród uczestników chęć zdobywania wiedzy o lokalnej historii XX wieku z naciskiem na wartości patriotyczne oraz w przyjazny sposób przybliżyć niełatwą historię tego terenu.

Oprócz działań edukacyjnych muzeum organizuje wystawy stałe i czasowe, które w poruszający sposób ukazują życie codzienne mieszkańców Oświęcimia przed wojną oraz tragiczne wydarzenia związane z istnieniem nazistowskiego obozu. Wystawy te, wzbogacone o relacje świadków, fotografie i artefakty dostarczone m.in. przez mieszkańców, są nieocenionym źródłem wiedzy o przeszłości. Muzeum bowiem nie tylko zaprasza swoich odbiorców do zwiedzania czy uczestniczenia w projektach, ale też do wspólnego ich tworzenia, co dodatkowo wnosi wartość integrującą społeczność.

„Wspominajcie z nami wczasy w Bel-Ami” – apeluje Muzeum, prosząc o dzielenie się pamiątkami związanymi z tym kultowym ośrodkiem wczasowym. „Szukamy pamiątek po Igorze Mitoraju” – ogłasza przed spotkaniem poświęconym artyście, zachęcając do przynoszenia przedmiotów z prywatnych kolekcji. Innym razem pracownicy Muzeum organizują konkurs „List do Świętego Mikołaja”, w którym zapraszają do zajrzenia do albumów rodzinnych i oddania klimatu starego zdjęcia świątecznego w pracy plastycznej.

Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej z wielkim zaangażowaniem działa na rzecz upamiętniania trudnych kart historii, propaguje wartości humanistyczne i edukacyjne oraz zacieśnia więzi małoojczyźniane. Dzięki swojej pracy staje się nie tylko miejscem pamięci, ale także symbolem nadziei na lepszą przyszłość, opartą na zrozumieniu, empatii oraz szacunku dla siebie nawzajem i dla historii.