Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry

Nominacja za stałą ekspozycję poświęconą egzekucjom w Palmirach i na terenie Puszczy Kampinoskiej w latach 1939–1943. Za pielęgnowanie pamięci narodowej, przywracające naszej społeczności ducha historii i przeszłości. Za działalność edukacyjną, dbałość o autentyczność przekazu oraz wzmacnianie postaw patriotycznych. Za tworzenie miejsca, gdzie historia nabiera osobistego wymiaru, a odwiedzający mają szansę odczuć i zrozumieć jej tragiczne wydarzenia.

Muzeum Palmiry jest czymś więcej niż tylko placówką muzealną. To miejsce, które upamiętnia tysiące Polaków – w tym intelektualistów, sportowców i działaczy społecznych – którzy zostali brutalnie zamordowani przez niemieckie władze okupacyjne w czasie II wojny światowej. Muzeum przedstawia szczegółową historię egzekucji przeprowadzanych w Puszczy Kampinoskiej. Przypomina o losach ofiar, prezentując ich biogramy, fotografie oraz pamiątki. W ten sposób nie tylko oddaje cześć ofiarom, ale również uczy kolejne pokolenia o wartościach, które są fundamentem wolności.

W ostatnich latach stała ekspozycja została poddana modernizacji. Wystawa zawiera m.in. autentyczne przedmioty znalezione podczas ekshumacji, dokumenty związane z losami ofiar oraz ich korespondencję. Te osobiste pamiątki stwarzają unikalną więź z przeszłością, przypominając, że za każdą zbrodnią kryją się ludzkie historie, pełne nadziei i marzeń, które zostały brutalnie przerwane.

Szczególne uznanie dla Muzeum należy się za dbałość o edukację. Organizowane lekcje muzealne, oprowadzania oraz wydarzenia specjalne przyczyniają się do rozpowszechniania wiedzy i angażują emocjonalnie swoich gości. W ten sposób Muzeum Palmiry kształtuje postawy młodych ludzi, ucząc ich wartości patriotycznych, wrażliwości na losy innych i szacunku do historii.

Muzeum podejmuje się także inicjatyw sportowych o zabarwieniu historycznym. 21 czerwca bieżącego roku współorganizowało X Przełajowy Bieg Pamięci Janusza Kusocińskiego, w którym wystartowało ponad 150 osób – głównie ze służb mundurowych. Celem biegu było upamiętnienie olimpijczyka oraz innych ofiar masowych egzekucji dokonanych na terenie Puszczy Kampinoskiej. Tego samego dnia odbyła się także uroczystość 84. rocznicy egzekucji więźniów Pawiaka, którą Muzeum w Palmirach przygotowało wspólnie z Muzeum Więzienia Pawiak i Polskim Związkiem Byłych Więźniów Politycznych.

Modernistyczna architektura muzeum harmonijnie współgra z otaczającą naturą Puszczy Kampinoskiej. Cztery szklane tubusy, w których rosną brzozy, przypominają o miejscach kaźni i stanowią wymowny symbol pamięci. Przeszklone ściany budynku, przez które można dostrzec cmentarz w Palmirach, tworzą spójną przestrzeń i kontekst do historii.

Działania muzeum w sposób wyjątkowy przyczyniają się do umocnienia tożsamości narodowej, przypominając o wartościach, które zawsze warto pielęgnować: o odwadze, poświęceniu i gotowości do walki o wolność. Miejsce to udowadnia, że pamięć jest naszym obowiązkiem, a historia to nie tylko przeszłość, ale część tożsamości kształtującej nas jako społeczeństwo.