Muzeum Dom Rodziny Pileckich

Nominacja za wystawę O Witoldzie i Marii Pileckich i Proces. Zbrodnia sądowa oraz szeroką działalność edukacyjną, wystawienniczą i wydawniczą, angażowanie młodzieży w przedsięwzięcia o charakterze historycznym, pokazujące, że przeszłość można poznawać w sposób atrakcyjny i ciekawy. Za wykorzystanie nowoczesnych narzędzi do pracy edukacyjnej z uczniami i nauczycielami ze szkół w całej Polsce oraz za włączenie historii lokalnej – miejsca do działalności Muzeum.

Muzeum – Dom Rodziny Pileckich jest nowoczesną instytucją kultury prowadzącą działalność edukacyjną, wystawienniczą i wydawniczą skierowaną do szerokiego grona odbiorców. Mieści się w Ostrowi Mazowieckiej, w domu rodzinnym Marii Pileckiej. Od 2 listopada 2022 r. Muzeum prezentuje wystawę stałą O Witoldzie i Marii Pileckich. Wystawa przez pryzmat losów jednego żołnierza, jednej rodziny, jednego niedużego wielokulturowego miasta ukazuje losy Polski w XX w. Treści na ekspozycji prezentowane są w sposób nowoczesny – poza eksponatami, tekstami kuratorskimi i zdjęciami, znajdziemy starannie opracowane nagrania dźwiękowe i filmowe, prezentacje multimedialne oraz multimedialną wystawę Proces. Zbrodnia sądowa. Z wykorzystaniem ekspozycji prowadzone są lekcje i zajęcia warsztatowe dla każdego poziomu edukacyjnego. Ich celem jest prezentacja sylwetki Pileckiego, a także zainteresowanie historią Polski i samej Ostrowi Mazowieckiej oraz zaciekawienie różnego rodzaju świadectwami przeszłości i naszej kultury, w tym tekstami literackimi. Wystawę stałą zobaczyło już ponad 5 tys. osób, a jej odbiór w zdecydowanej większości jest bardzo pozytywny, zarówno jeśli chodzi o prezentowane treści, jak i o atrakcyjność formy przekazu. Ekspozycja otrzymała Nagrodę Specjalną Sybilla 2022, wystawa multimedialna Proces. Zbrodnia sądowa nagrodę Przeszłość/Przyszłość Fundacji im. Janusza Kurtyki.

Muzeum prowadzi również szeroką działalność edukacyjną i popularyzatorską. Od sierpnia 2022 r. do końca lipca 2023 r. zrealizowało m.in.: wydarzenie Śpiewaj wiaro!  z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego wspólne śpiewanie pieśni powstańczych, czytania performatywne Raportu Pileckiego i poematu Sukurcze, projekt Ostrowska Szkoła Debaty, III edycję ogólnopolskiego Turnieju Debat Oksfordzkich Odzyskani Bohaterowie, konkurs Pamiątki kalejdoskopem przeszłości, III Turniej Szkół im. Rotmistrza Witolda Pileckiego, VII Święto Rotmistrza połączone z Nocą Muzeów, cykl warsztatów dla rodzin Kreatywne historie, dwie nowe trasy questowe (forma gry terenowej).

Jedną z wykorzystywanych przez Muzeum form działania jest debata oksfordzka, do niedawna obecna jedynie w najlepszych szkołach w dużych miastach. Dzięki turniejowi Odzyskani Bohaterowie formuła debaty dociera lokalnie do prawie wszystkich szkół ponadpodstawowych w powiecie, a także do niektórych szkół podstawowych, nawet małych, wiejskich. Ogólnopolski turniej debat sięga po sylwetki bohaterów historycznych, które nie są powszechnie znane, albo pamięć o nich nie miała przetrwać analogicznie do losu Witolda Pileckiego. Ważne dla Muzeum są działania projektowe, w których uczestnicy stają się twórcami wpływającymi na kształt efektu końcowego. W ten sposób są formułowane zadania w Turnieju Szkół Rotmistrza, scenariusze czytania performatywnego są również zawsze wynikiem pracy zespołowej.

Muzeum uczestniczy w działaniach rocznicowych w mieście, jest też inicjatorem nowych wydarzeń i imprez kulturalnych, jak obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, rocznica Zbrodni Katyńskiej i upamiętnienie ostrowskich uczniów zamordowanych przez Niemców w 1942 r. Współpracuje z instytucjami i organizacjami z całej Polski.