Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu. Niemiecki nazistowski obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942-1945)

Nominacja za gromadzenie przez Muzeum obiektów związanych z działalnością niemieckiego obozu dla dzieci polskich przy ul. Przemysłowej w Łodzi – pozyskanie i przechowywanie dokumentów i pamiątek związanych z historią obozu, a w rezultacie edukowanie społeczeństwa o kolejnej mrocznej wojennej karcie historii, oraz za przygotowanie projektu „Nauczono nas płakać bez łez…”.

To unikalny projekt mający na celu przybliżenie odbiorcom, przy wykorzystaniu różnorodnych środków przekazu, dramatycznych doświadczeń małych więźniów. Na całość projektu złożyły się: film paradokumentalny w reżyserii Michała Floriańczyka oparty o relacje byłych więźniów Polen-Jugendverwahrlager oraz członków ich rodzin; wystawa muzeum zatytułowana „Urszula Kaczmarek – ofiara niemieckiego obozu dla dzieci polskich w Łodzi”; publikacja książkowa. Osią narracyjną są wybrane losy więźniów obozu dla dzieci polskich w Łodzi, na przykładzie których czytelnik poznaje szereg indywidualnych tragedii dzieci i całych ich rodzin poddawanych represjom w okresie drugiej wojny światowej, zaznajamiając się również z bezwzględnym mechanizmami funkcjonowania Polen-Jugendverwahrlager oraz przykładami sylwetek obozowych oprawców. Książka dostępna jest również w wersji anglojęzycznej pod tytułem „We Learned to Cry Without Tears…”, a od marca 2022 r. obie wersje językowe można pobrać elektronicznie.

 Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu. Niemiecki nazistowski obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942-1945) zostało utworzone w dniu 1 czerwca 2021 r., na mocy zarządzenia wicepremiera, ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotra Glińskiego. Jego głównym zadaniem jest gromadzenie materiałów o wartości historycznej Muzeum przechowuje listy obozowe dzieci, dokumenty związane z pobytem wybranych dzieci w obozie, księgę pochówków ludności polskiej w Łodzi z okresu II wojny światowej (Cmentarz Rzymskokatolicki pw. św. Wojciecha w Łodzi). Archiwizuje również materiały audiowizualne, ale i samo jest inicjatorem kolejnych produkcji – w tym muzycznych. Ballada o dzieciach z ul. Przemysłowej autorstwa Lecha Makowieckiego powstała w oparciu o melodię popularnej kołysanki „Na Wojtusia z popielnika…”. Utwór „Tu się liczył tylko numer” powstał w hołdzie więźniom obozu i został zaprezentowany 11 grudnia 2021 r. z okazji 79. rocznicy pierwszego transportu małych więźniów do niemieckiego obozu koncentracyjnego.

Istotna dla celów Muzeum jest działalność wystawiennicza, edukacyjna i naukowa dotycząca upamiętnienia najmłodszych ofiar II wojny światowej, gehenny polskich dzieci na terenach Polski okupowanych przez III Rzeszę i ZSRS oraz sierot wojennych w Polsce oraz dzieci Żołnierzy Wyklętych, bohaterów polskiego podziemia niepodległościowego. Co ważne, Muzeum ściśle współpracuje z organizacjami non-profit, organizacjami nieposiadającymi osobowości prawnej oraz edukatorami społecznymi w zakresie m.in. upamiętnienia historii obozu dla dzieci. Istotna jest również współpraca z Rzecznikiem Praw Dziecka w zakresie problematyki dotyczącej praw dziecka i naruszeń tych praw.